Afgelopen week is een nieuwe petitie tegen seksuele straatintimidatie gestart door de 19-jarige Myrthe van der Houwen en deze is al duizenden keren ondertekend. Myrthe woont in Enschede en ervaart dagelijks straatintimidatie. Dit bevestigt helaas nogmaals hoe aanwezig intimidatie is door heel Nederland. Maar Myrthe en de media-aandacht die haar petitie genereert zetten een stigmatiserend beeld van de daders neer. Het klopt gewoon niet dat de daders van straatintimidatie vaker mensen van kleur zijn. Straatintimidatie wordt al lang gebruikt als excuus om racistisch te zijn. Maar dit is niet oké, dat is het nooit geweest, en zeker niet in het licht van de gebeurtenissen in de VS en heel de wereld de afgelopen weken.
Daders van straatintimidatie
Journalisten maken het Myrthe makkelijk door te suggereren dat er één soort man is die haar naroept. Ze wordt in verschillende interviews gevraagd wie de daders meestal zijn. In een interview zegt ze: “Ik ben totaal niet racistisch, ik kijk alleen naar de feiten. De feiten voor mij zijn dat het getinte mannen, vooral donkere mannen zijn [die mij lastig vallen]”.
Ik vind het vervelend dat Myrthe, net zoals de meerderheid van Nederlandse vrouwen, veel wordt geïntimideerd op straat. Haar ervaringen ontken ik niet. Maar het geeft wel een bijzonder scheef beeld van dit probleem. Ook al zegt ze het niet racistisch te bedoelen, zijn haar opmerkingen – en de mensen die erachter staan – dat wel. Daar ontkom je misschien niet aan als je in een land opgroeit waar arbeidsdiscriminatie aanwezig is, waar leerlingen van kleur lager worden beoordeeld dan witte kinderen. En omdat je in een systeem (bestendigd door de media) opgroeit waarin vaker zwarte mensen worden geassocieerd met criminaliteit, waar representatie van diversiteit ver te zoeken is.
Net zoals de Myrthes in Nederland kan ik mijn ervaringen met intimidatie delen. Ik ben ook een jonge, witte vrouw. Mijn ervaring is juist dat mensen van allerlei achtergronden, inclusief veel witte mannen, mij naroepen. Mijn meeste nare ervaringen op straat zijn als (groepen) witte mannen mij aanspreken. Het feit dat we wel weten is dat vrouwen van kleur, moslimvrouwen en transvrouwen in dergelijke situaties niet alleen met seksisme worden geconfronteerd, maar dat hun ervaringen worden verergerd door racisme en xeno/transfobie. Dit is waar de echte onbalans in machtsverhoudingen ligt en hier moet de focus liggen.
Ik kan me niet voorstellen dat de Myrthes van deze wereld geen andere voorbeelden van intimidatie kunnen bedenken. Zijn er nooit witte mannen die in het openbaar hangen; voor een café, langs het voetbalveld? Hebben ze nooit een nare grap of opmerking van hen gehad? Of witte vrienden dat zien doen op een feest? De realiteit is waarschijnlijk: vast wel. De vraag is dus: Waarom is intimidatie door witte mannen dan minder eng of erg?
Straatintimidatie is intersectioneel
Wat de Myrthes van deze wereld niet beseffen zijn de impact van hun woorden op verschillende gemeenschappen. Juist nu de ervaringen van zwarte mensen met systemisch racisme klinken over de hele wereld, gaan de Myrthes alle “getinte mannen” over één kam scheren rondom straatintimidatie. Dit schetst een zeer gevaarlijk beeld van hoe een dader eruit zou moeten zien. Het zet een specifiek racistisch stereotype in de hoofden van mensen, beleidsmakers en de politie wie eigenlijk mensen in de buurt zou moeten beschermen. Dit is racisme. En dat leidt tot wat Black Lives Matter probeert te licht te brengen: geweld en moord van ongewapende zwarte mannen door de politie. Gewoon, omdat ze in de openbare ruimte zijn en ‘in het profiel passen’. Omdat ze mensen van kleur zijn.
Dit is de reden waarom wij vanuit Fairspace niet pleiten voor een sisverbod of een oplossing puur gericht op handhaving en toezicht. Want zoals we ondertussen ook weten, is etnisch profileren sterk aanwezig in Nederland. Zwarte mannen neerzetten als de enige daders van straatintimidatie geeft de politie alleen maar meer excuses om te discrimineren.
En dan hebben we ook het opvoedingsargument: de vermeende reden waarom deze mannen van kleur vrouwen lastig vallen is omdat ze opgroeien in een cultuur waarin mannen en vrouwen niet gelijkwaardig zijn. This is white neo-liberal feminism at its best. Wij in Nederland groeien ook op in een cultuur waarin mannen en vrouwen niet gelijkwaardig zijn. Hier komt white supremacy opduiken, omdat straatintimidatie wordt neergezet als een probleem vanuit andere culturen.
Myrthe, en alle vrouwen van Nederland die straatintimidatie ervaren: wij horen jullie en geloven jullie. De oplossing is niet meer handhaving of camera’s op straat. De oplossing is je uitspreken, het probleem agenderen, en meer omstanderinterventie. Zwarte mannen die etnisch profileren ervaren: wij horen jullie en geloven jullie. Jullie worden al genoeg onterecht neergezet als dader, maar dit laten we niet nog een keer gebeuren. Seksisme vervangen voor racisme is nooit de oplossing.
Lees het volledige verhaal
Onderstaande bronnen geven een onbevooroordeeld beeld van (seksuele) straatintimidatie in Nederland.
- Quickscan door Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid
- Onderzoek in Rotterdam
- Onderzoek in Amsterdam:
Ga de strijd aan
Een einde maken aan straatintimidatie op straat betekent een einde maken aan ongelijkheid in al zijn vormen. Begin met onderstaande links om te zien wat jij kan doen.
