1 januari 2017. In de laatste maanden van 2016 ontving Minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, en verantwoordelijk voor het Nederlandse emancipatiebeleid, twee belangrijke documenten:
het VN-Comité dat toeziet op de naleving van het VN Vrouwenrechtenverdrag (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women, door Nederland geratificeerd in 1991) deed verschillende aanbevelingen aan Nederland op het gebied van vrouwenrechten in het koninkrijk. Een maand later kwam ook de Emancipatiemonitor 2016 uit. Deze wordt tweejaarlijks uitgebracht onder redactie van het SCP en het CBS, op verzoek van de directie Emancipatie van het Ministerie van OCW.
Als Hollaback! Nederland hebben we beide documenten met grote belangstelling gelezen en tot onze verbazing blijkt dat straatintimidatie (of street harassment) in beide documenten niet één keer wordt genoemd.
Lokale initiatieven en onderzoeken zoals in Amsterdam en Rotterdam hebben dus nog niet geleid tot de noodzaak van onderzoek op nationaal niveau of een aanzet tot een landelijke aanpak.
Wel bevatten de documenten belangrijke conclusies en aanbevelingen die aanleiding bieden om straatintimidatie serieus te nemen als onderdeel van het Nederlandse emancipatiebeleid.
- Het VN-Comité beveelt aan om genderstereotypering in de media of in advertenties te bestempelen als discriminatie en onderzoek te doen naar de link tussen seksistische reclames en gender-based violence. Wij geloven dat intimidatie van vrouwen op straat mede het gevolg is van seksistische stereotypering, waarbij vrouwen worden afgebeeld als vermaak voor mannen of als publiekelijk beziet. Bovendien moet Nederland van het VN-Comité meer doen om stereotypering van islamitische vrouwen, of vrouwen met een migranten of vluchtelingenstatus, te voorkomen. Wij denken dat het aanpakken van genderstereotypering een positief effect kan hebben op het verminderen van straatintimidatie, hier is onderzoek naar nodig.
- Het VN-Comité dringt er ook op aan om geweldsdelicten tegen lesbische, biseksuele, transgender en interseksuele vrouwen te bestrijden. Verschillende incidenten in de afgelopen jaren hebben laten zien dat zij niet alleen thuis maar ook op straat een hoog risico lopen op intimidatie en geweld. Hollaback! sluit zich aan bij de aanbeveling om een veilige leefomgeving te garanderen voor deze vrouwen.
- In de Emancipatiemonitor is een belangrijk hoofdstuk gewijd aan sociale veiligheid, maar straatintimidatie wordt daarin niet genoemd. Wij zijn van mening dat straatintimidatie hetzelfde onderzoek verdient zoals bedreiging, mishandeling of seksueel geweld. Onderzoek naar straatintimidatie is nu nog beperkt en daarom juist nodig om het probleem in kaart te brengen. In welke leeftijdsgroep maken mannen zich schuldig aan straatintimidatie? Maken vrouwen zich ook schuldig aan pestgedrag of racistische intimidatie op straat – als Hollaback! ontvangen wij hier namelijk meldingen over. Vind straatintimidatie vooral plaats in uitgaansgebieden waar veel mensen samen komen, of in de buurt van scholen of in wijken? Met informatie zoals daderprofielen en leeftijdspatronen kan straatintimidatie effectiever aangepakt worden.
- De Emancipatiemonitor noemt veiligheidsbeleving een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkel- en emancipatiekansen voor vrouwen. De monitor concludeert dat vrouwen zich minder veilig voelen dan mannen en dat angst voor slachtofferschap een onwenselijke aantasting is van de bewegingsvrijheid en de maatschappelijke participatie. Onderzoek door Hollaback! in Amsterdam heeft uitgewezen dat straatintimidatie zowel emotionele gevolgen heeft zoals angstgevoelens, frustratie, woede, en verminderd zelfvertrouwen, als ook een effect op het gedrag van slachtoffers, zoals het aanpassen van dagelijkse route, het mijden van openbaar vervoer, niet ‘s avonds over straat gaan, en het aanpassen van de kledingkeuze. Wij roepen op tot onderzoek naar de invloed van straatintimidatie op subjectieve veiligheid en angst voor slachtofferschap. Dit is nodig om straatintimidatie te erkennen als serieus probleem.
- Daaraan gerelateerd noemt de Emancipatiemonitor dat risicoperceptie sterk afhankelijk is van de mate waarin iemand zich weerbaar Wij zouden dan ook graag zien dat straatintimidatie onderdeel wordt gemaakt van initiatieven gericht op het bevorderen van weerbaarheid via het onderwijs, sociale media en lokale campagnes.
- Tot slot wordt één van de belangrijkste conclusies getrokken op pagina 212 over sociale veiligheid:
“onder mannen valt nog steeds de meeste winst te behalen voor het creëren van een maatschappelijk klimaat waarin vrouwen zich veilig en gesteund voelen […]”.
Wij sluiten ons hierbij aan en dringen erop aan om mannen te betrekken bij de aanpak van straatintimidatie.
Bronnen:
- Concluding observations on the sixth periodic report of the Netherlands, CEDAW, 18 november 2016, http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/TBSearch.aspx?Lang=en&TreatyID=3&DocTypeID=5
- Emancipatiemonitor 2016, 13 december 2016, https://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2016/Emancipatiemonitor_2016
- Aronson, Eve (2015):“Psst, Schatje!”: Mapping and Resisting Street Harassment in Amsterdam, Online and Beyond
Laura Adèr en Eve Aronson, Hollaback! Nederland.
Hollaback! Nederland is onderdeel van het internationale Hollaback! netwerk dat zich in meer dan 90 landen richt op het beëindigen van straatintimidatie. nederland.ihollaback.org
